Tính đến hiện tại, vị nhạc sĩ mang hàm tướng này là người duy nhất được đặc cách phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân (NSND) dù chưa là Nghệ sĩ Ưu tú. Dù được hưởng đặc quyền nhưng ông lại quyết định từ chối nó.

Ở Việt Nam, có nhiều nghệ sĩ mang quân hàm. Tuy nhiên, người đầu tiên được phong hàm cấp tướng là nhạc sĩ An Thuyên. Sinh thời, ông từng là Thiếu tướng Quân đội nhân dân Việt Nam.

An Thuyên tên đầy đủ là Nguyễn An Thuyên (1949 – 2015), quê ở Quỳnh Lưu, Nghệ An. Ông là một nhạc sĩ, nhạc công nổi tiếng trong làng nghệ thuật Việt Nam. Vị tướng này còn là nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Văn hóa – Nghệ thuật Quân đội, Phó Chủ tịch thường trực Hội Nhạc sĩ Việt Nam khóa VII. Năm 2007, nhạc sĩ An Thuyên được phong hàm Thiếu tướng, trở thành nghệ sĩ đầu tiên của Việt Nam được phong hàm tướng.

Cũng trong năm 2007, cụ thể là vào tháng 6, nhạc sĩ An Thuyên được đặc cách phong tặng danh hiệu NSND, dù khi đó ông chưa là NSƯT. Đây là điều lần đầu tiên diễn ra trong lịch sử phong tặng danh hiệu NSND, NSƯT ở Việt Nam.

Kể về chuyện này, NSND Lê Ngọc Cường (khi đó là Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn) cho biết, năm đó ông và nhiều người vô cùng bất ngờ với thông tin này. Ngay sau đó, chính vị tướng nhạc sĩ này đã đề nghị xin rút. Đợt sau đó, nhạc sĩ An Thuyên cũng không tham gia nữa.

Nói về quyết định này của cha mình, đạo diễn Bông Mai khẳng định nhạc sĩ An Thuyên không phải người ham danh hiệu. Chị nói: “Trước khi mất, ba tôi đang là Phó chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam nhưng đã xin rút để những người trẻ hơn tiếp nối. Rời hội nhạc sĩ, ông chỉ làm “chân” bình thường là hội viên Hội Âm nhạc Việt Nam, chuyên tâm với công việc ở Hội Văn hóa doanh nhân và giúp đỡ các học trò về chuyên môn”.

Cũng theo con gái nhạc sĩ An Thuyên, người làm nghề chân chính không cần danh hiệu nếu không được tôn vinh một cách xứng đáng và công tâm. Về phần nhạc sĩ An Thuyên, tuy không là NSND hay NSƯT nhưng ông sở hữu rất nhiều giải thưởng danh giá khác như: Giải thưởng của Bộ Quốc phòng cho ca khúc Hành quân lên Tây Bắc (1984), Thơ tình của núi (1994); Giải nhất của Bộ Văn hóa – Thông tin và Hội Nhạc sĩ Việt Nam cho ca khúc Khi xe tăng qua miền quan họ (1985), Mẹ Việt Nam anh hùng (1995), Giải Nhì Hội Nhạc sĩ Việt Nam cho Chín bậc tình yêu (1992). Năm 2007, ông được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật.

Tháng 6/2024 vừa qua, trong Tờ trình số 4339/TTr-UBND trình HĐND tỉnh Nghệ An xem xét có đề cập đến thông qua việc đặt tên đường phố tại thành phố Vinh đợt 7 ở kỳ họp thường kỳ giữa năm 2024. Nhạc sĩ An Thuyên có tên trong danh sách các danh nhân Việt Nam được chọn đặt tên đường nhờ những cống hiến trong lĩnh vực âm nhạc, văn hóa và nghệ thuật.